Neandertal Mirası Gen Doğu Asyalılara Laktozu Sindirme Yeteneği Kazandırdı
Yeni bir çalışma, bazı Doğu Asyalıların sütü hastalıksız sindirebilme yeteneğinin Neandertallerden kalan bir miras olduğunu ortaya koydu.
Bu gen, hayvancılığın ortaya çıkmasından çok önce avcı-toplayıcılar arasında yayılmış ve beslenmeden ziyade bağışıklıkla bağlantılı olmuş olabilir.
Dünyadaki yetişkinlerin çoğu sütte bulunan şeker olan laktozu sindiremez. Bununla birlikte, özellikle Avrupa ve Afrika’daki bazı halklar, yaklaşık 5.000-10.000 yıl önce insanların çiftlik hayvanı yetiştirmeye başlamasıyla meydana gelen genetik bir mutasyon nedeniyle süt ürünlerini sindirme yeteneğini geliştirmiştir.
Ancak laktoz intoleransının yüksek olduğu düşünülen Doğu Asya’da insanların yaklaşık yüzde 25’i güvenle süt içebilmektedir.
Yeni bir çalışmada, Çinli bilim insanları, Neandertallerden miras kalan farklı bir gen setinin buna neden olduğunu buldu.
Neandertal geni ve beklenmedik avantajı
Dünyanın farklı bölgelerinden binlerce genom üzerinde yapılan analizler, Doğu Asya popülasyonlarında süt sindiriminden sorumlu LCT geninin belirli bir varyantını ortaya çıkardı.
Bu varyant Avrupa ve Afrika varyantlarıyla eşleşmiyordu, ancak benzer bir şekilde çalışıyordu – yetişkinlikte laktaz enzimini aktive ediyordu.
Araştırmacılar bu verileri 120.000 yıl önce Sibirya’da yaşamış bir Neandertal’in DNA’sı ile karşılaştırdı. Bu genin modern insanlara, yaklaşık 25.000-28.000 yıl önce melezleştikten sonra soyu tükenmiş akrabalarından miras kaldığı ortaya çıktı.
Ancak o dönemde insanlar henüz süt içmiyordu.
Süt sevgisi değil, hastalığa karşı bir savunma
Bilim insanları, genin sütü sindirme kabiliyeti nedeniyle değil, bağışıklık sistemi üzerindeki etkisi nedeniyle popülasyonda yerleşik hale geldiğine inanıyor.
Ayrıca bağışıklık hücrelerinin gelişimiyle ilişkili diğer genleri de etkileyerek enfeksiyonlarla savaşmaya yardımcı oluyor.
Neandertaller yüz binlerce yıl boyunca Avrasya’da yaşamış ve yerel hastalıklara uyum sağlamışlardır. Belki de DNA’ları Homo sapiens’e süt ürünlerini sindirme yeteneğinden başka bir şey tarafından yönlendirilen savunma mekanizmalarını aktarmıştır.
Cevaplanmamış sorular
Çalışma, bilim insanlarının laktoz toleransının evrimine ilişkin görüşlerini yeniden gözden geçirmelerini sağlıyor. Belki de Avrupalılarda ve Afrikalılarda bile bu gen sadece sütü sindirmek için değil, aynı zamanda vücudu hastalıklardan ve gıda kıtlığından korumak için de ortaya çıkmıştır.
Derleyen: Feyza ÇETİNKOL
Kaynak: Neandertal Mirası Gen Doğu Asyalılara Laktozu Sindirme Yeteneği kazandırdı.
Bizsiziz.com
