Lozan Barış Antlaşması: Yüzyılın Siyasi Zaferi

“Tanin Gazetesi Başyazarı, Hüseyin Cahit Yalçın, Avrupa’dan atılan Türklerin, Lozan’la yeniden dirildiğini ve Sevr Antlaşması’nı yırttığını yazmıştır.” Lozan Antlaşması gerçekten yüzyılın siyasi zaferi midir? Yoksa büyük bir hezimet midir? Yazımı okuduktan sonra buna sizin karar vermenizi isterim. LOZAN BARIŞ ANTLAŞMASI YÜZYILIN SİYASİ ZAFERİDİR. Çünkü Türkiye, Boğazlar Meselesi ile Rusya’yı Boğazlar Sözleşmesi’ni imzalamaya mecbur bırakmıştır. Avrupalıların I. Cihan Harbi’nden sonra masaya çağırdığı Rusya’nın, ilk defa Boğazlar konusunu görüşmek üzere Türkiye’ye destek olmak istediği Tanin gazetesinde yer almaktadır. Buna göre Rusya, Boğazlarla ilgili bazı düzeltmeler istemekteydi. Ancak Türkiye’nin antlaşmayı imzalamaya erken karar vermesi Rusya’yı Boğazlar Sözleşmesi’ni imzalamaya zorlamıştır. Böylece, Ruslar, Boğazlardan uzaklaştırılmıştır. Boğazların idaresi başkanlığını Türkler'in yapacağı bir komisyona bırakılmıştır. Boğazlar konusu ise 20 Temmuz 1936'da imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile çözüme kavuşturulmuştur. Lozan yüzyılın siyasi zaferidir. Çünkü Lozanla Türkiye, 16 Mart 1920 San Ramo Konferansı ve 10 Ağustos 1920 Sevr Barış Antlaşması’nın getirdiği ağır şartları ortadan kaldırmış; İngiltere, Fransa ve İtalya’nın daha önce kendilerine kabul ettirmek istediği şartlardan kurtularak ülkenin bağımsızlığını sağlamıştır. Lozan Antlaşması’nın siyasi bir zafer olmasının diğer nedeni, kapitülasyonların kaldırılmasıdır. Osmanlı kabotaj hakkı sağlamakla Türkiye ekonomisi için gelişmelerin önündeki engelleri kaldırmıştır. Kabotaj hakkının kullanılmasıyla vapur seferlerinde müttefiklerin liman işlerini Türk memurlara teslim etmeleri de kabotaj kapsamında sağlanmış; böylece; idari, mali, iktisadi alanlarda yabancılara verilen imtiyazlar ortadan kaldırılmış oldu. Lozan yüzyılın siyasi zaferidir. Türkiye Fransa Hükümeti ile sürdürdüğü Duyun-ı Umumiye borçlarıyla diplomatik ilişkilerini düzeltmiş, Böylece Fransa ile borçlar meselesini çözerek iki ülke ilişkileri önündeki engelleri kaldırma niyetini ortaya koymuştur. Ayrıca, 20 Ekim 1921’de Fransa ile TBMM Hükümeti arasında imzalanan Ankara İtilafnamesi’nde kabul edilen Suriye ile olan sınırlarımızı tekrar kabul ettirmiştir. Lozan yüzyılın siyasi zaferidir. Lozan Barış Antlaşması'nda azınlıklar, Türk uyruklu kabul edilmiş ve hiçbir şekilde ayrıcalık tanınmayacağı belirtilmiştir. Azınlıkların Türk vatandaşı sayılması ile dış güçlerin içişlerimize karışması önlenmiştir. Lozan yüzyılın siyasi zaferidir. İngiltere ile Türkiye arasında imzalanan 5 Haziran 1926 Ankara Antlaşması’yla Musul sorunu, bir sonuca bağlanmıştır. Bu da Lozan Antlaşması’nın getirdiği siyasi zaferlerimiz arasındadır. Lozan yüzyılın siyasi zaferidir. Türkiye savaş tazminatı ödememiştir. İtilaf Devletleri, I. Dünya Savaşı nedeniyle istedikleri savaş tazminatlarından vazgeçtiler. Sadece Yunanistan savaş tazminatı olarak Karaağaç bölgesini verdi. Lozan, yüzyılın siyasi zaferidir. Ülke sınırlarımız Irak sınırı hariç belli olmuştur. Irak Sınırı (Musul Sorunu) ise, Konferansın bitiminden 9 Ay sonra yapılacak olan Türk İngiliz ikili görüşmelerinde çözümlenmiştir. Kısaca, Lozan Barış Antlaşması’nın yüzyılın siyasi zaferi olma nedenini özetleyecek olursak; Yeni Türk Devleti, Avrupalı devletler tarafından resmen kabul edilmiştir. Türkiye savaş tazminatı ödememiştir. Kapitülasyonlar kesin olarak kaldırılmıştır. Ülke sınırları Irak sınırı hariç belli olmuştur. Azınlıkların Türk vatandaşı sayılması ile dış güçlerin içişlerimize karışması önlenmiştir. Millî Mücadele hareketimiz, bağımsızlık için uğraşan diğer milletlere de bir örnek olmuştur.